با آغاز خرداد 1404، تعرفه‌های برق در ایران نسبت به سال گذشته با افزایشی بیش از 26 درصد مواجه شده‌اند. این تغییر که با هدف مدیریت مصرف و جبران هزینه‌های فزاینده تولید برق اعمال شده، فشار مالی قابل توجهی به ویژه بر مشترکان پرمصرف وارد می‌کند. در این میان، رشد سریع تعداد مشترکان و نیاز فوری به ایجاد ظرفیت‌های جدید نیروگاهی، لزوم بازنگری در سیاست‌های حمایتی و برنامه‌های توسعه زیرساخت را بیش از پیش برجسته کرده است.

تعرفه برق برای مشترکان کم‌مصرف

• در ماه‌های غیرگرم (مثل پاییز و زمستان)، مصرف الگو در مناطق عادی 200 کیلووات ساعت در ماه است.
• در ماه‌های گرم (مثل تابستان)، مصرف الگو 300 کیلووات ساعت در ماه در نظر گرفته شده است.

اگر مصرف شما در این محدوده باشد:

• برای مصرف 0 تا 100 کیلووات ساعت، هزینه هر کیلووات ساعت حدود 14.6٪ از هزینه واقعی تولید برق محاسبه می‌شود.
• برای مصرف 100 تا 200 کیلووات ساعت، قیمت هر کیلووات ساعت ٪17 از هزینه واقعی است.
• برای مصرف 200 تا 300 کیلووات ساعت، تعرفه 36.5٪ از هزینه واقعی خواهد بود.

تعرفه برق برای مشترکان پرمصرف

اگر مصرف شما از الگو بیشتر باشد (مثلاً بالاتر از 200 یا 300 کیلووات ساعت):

• تا میزان الگو (200 یا 300 کیلووات ساعت)، قیمت برق برای شما 0.5 برابر هزینه واقعی است.
• برای محاسبه مصرف‌های بالاتر:
  • مصرف اضافی در پله دوم: 1.5 برابر هزینه واقعی
  • مصرف اضافی در پله سوم: 2.5 برابر هزینه واقعی
  • مصرف اضافی در پله چهارم: 5 برابر هزینه واقعی

جزئیات ساختار جدید تعرفه‌های برق

• در سال 1403، ضرایب تخفیف برای کم‌مصرف‌ها بین 4.7٪ تا 38٪ بود.
• اما در سال 1404، ضرایف تخفیف به 48٪ تا 42٪ تغییر کرده، یعنی میزان یارانه کمتر شده است.
• برای مشترکان پرمصرف نیز تخفیف‌ها کمتر شده و قیمت واقعی‌تری محاسبه می‌شود.

میزان افزایش کلی تعرفه برق

• برای مشترکان کم‌مصرف: 30٪ افزایش نسبت به سال قبل
• برای مشترکان پرمصرف: 26٪ تا 40٪ افزایش (بسته به میزان مصرف بیشتر، افزایش تعرفه بالاتر است.)

تعرفه برق بخش کشاورزی هم 7٪ رشد داشته است.

دلایل افزایش قیمت برق

• افزایش هزینه سوخت نیروگاه‌ها: در سال‌های اخیر، با افزایش قابل توجه قیمت سوخت‌هایی مانند گاز طبیعی، گازوئیل و مازوت، هزینه تولید هر کیلووات ساعت برق نیز به طور چشمگیری رشد کرده است. این افزایش قیمت سوخت به طور مستقیم هزینه تمام‌شده برق را بالا برده و فشار مضاعفی بر صنعت برق کشور وارد کرده است.
• سیاست‌های کاهش یارانه: در راستای سیاست هدفمندسازی یارانه‌ها، دولت با سرعت بیشتری در حال کاهش تخفیف‌های تعرفه‌ای برای مشترکان پرمصرف است. این اقدام با هدف توزیع عادلانه‌تر منابع و بهبود مدیریت مالی در صنعت برق انجام می‌شود.

پیامدهای افزایش تعرفه برق

1. تأثیر افزایش قیمت برق بر مشترکان: تغییر چندانی در قبض برق مشترکان کم‌مصرف ایجاد نمی‌شود و همچنان از حمایت‌های تعرفه‌ای برخوردار خواهند بود. مشترکان پرمصرفبا افزایش محسوس هزینه برق مواجه می‌شوند و احتمالا به سمت مدیریت بهینه مصرف انرژی سوق داده خواهند شد.
2. تأثیر افزایش قیمت برق بر تولید و زیرساخت‌ها: افزایش تعرفه‌ها، منابع مالی مورد نیاز برای ایجاد 4000 مگاوات ظرفیت جدید نیروگاهی را فراهم می‌کند. تأمین بودجه برای پروژه‌های بهینه‌سازی شبکه انتقال و توزیع ضروری است تا پایداری شبکه در برابر رشد مصرف تضمین شود.
3. تأثیر بر مسیر پایداری انرژی: واقعی‌تر شدن تعرفه‌ها می‌تواند انگیزه‌های بیشتری برای افزایش بهره‌وری انرژی و استفاده از منابع تجدیدپذیر ایجاد کند، به شرط آنکه سیاست‌های تشویقی هوشمندانه‌ای نیز در کنار آن اجرا شود.

در حالت کلی، افزایش بیش از 26 درصدی تعرفه برق در سال 1404 نشان‌دهنده تغییراتی جدی در سیاست‌های قیمتی بخش انرژی است. این تصمیم در پاسخ به رشد هزینه‌های تولید و افزایش قیمت سوخت اتخاذ شده و مستقیماً بر الگوی مصرف خانوارها و صنایع تأثیر می‌گذارد.

در عین حال، این روند ضرورت توجه همزمان به بهبود کارایی نیروگاه‌ها، توسعه زیرساخت‌های جدید و ارتقای بهره‌وری انرژی را پررنگ‌تر می‌کند. ادامه این مسیر نیازمند برنامه‌ریزی جامع و سیاست‌هایی چندبعدی است که هم پایداری مالی صنعت برق را تقویت کند و هم منافع بلندمدت مصرف‌کنندگان را در نظر بگیرد.