آبان 1403 هزینه برق در صنعت یکی از اجزای اصلی هزینه‌های تولید است. درک نحوه محاسبه قبض برق به صنایع کمک می‌کند که مصرف خود را بهینه کرده و هزینه‌ها را کاهش دهند. بر اساس آیین‌نامه توالی آبان 1403، دستورالعمل‌های جدید محاسبه قبض برق صنعتی با تغییرات اساسی فرمول‌های بهای انرژی ماده 16 و مابه‌التفاوت اجرای مقررات همراه است که هزینه‌های صنایع را به طور قابل‌توجهی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
در این مقاله برقتو، نحوه محاسبه قبض برق صنعتی در ایران را به صورت دقیق بررسی می‌کنیم؛ در ادامه مراحل و فرمول‌های مرتبط را توضیح می‌دهیم. هدف این محتوا ارائه اطلاعات مفید و کاربردی به مدیران و کارآفرینان صنعتی است تا بتوانند هزینه‌های انرژی خود را به شکل مؤثرتری مدیریت کنند.
نحوه محاسبه قبض برق صنعتی پیش از ابلاغ آیین‌نامه توالی آبان 1403
نحوه محاسبه هزینه برق مشترکان صنعتی (به‌ویژه مشترکین با مصرف بالای 1 مگاوات) تا پیش از ابلاغ دستورالعمل جدید در آبان ماه 1403، بر اساس ماده 16 قانون جهش تولید دانش‌بنیان انجام می‌شد. این دستورالعمل، مطابق با بندهای 5-2-2 و قوانین بورس انرژی و مواد 3 و 4 همین قانون طراحی شده بود.
اجزای محاسبه قبض برق
هزینه نهایی برق مشترکان صنعتی در این روش شامل دو بخش اصلی است:
- بهای انرژی ماده 16 (A): سهمی از هزینه که بر اساس ماده 16 قانون جهش تولید دانش‌بنیان محاسبه می‌شود.
- مابه‌التفاوت اجرای مقررات (B): این بخش به اختلاف هزینه بین تعرفه‌های بازار و تعرفه صنعت خاص اشاره دارد.
بیشتر بخوانید: افزایش تعرفه برق – آبان 1403
فرمول‌ها و پارامترهای محاسبه قبض برق پیش از تغییرات جدید
برای درک بهتر نحوه محاسبه هزینه برق پیش از ابلاغ دستورالعمل جدید، ابتدا پارامترهای اصلی این فرمول‌ها را بررسی می‌کنیم. در ادامه، توضیحات مختصری برای هر یک از این فرمول‌ها و پارامترها ارائه شده است. پیش از ابلاغ دستورالعمل جدید برای محاسبه قبض برق صنعتی از فرمول‌های زیر استفاده می‌کردیم.
فرمول محاسبه بهای انرژی ماده 16
A = α ∗ E ∗ P2
فرمول محاسبه مابه‌التفاوت اجرای مقررات
B = (1 − α)∗ E ∗ (P3−P1)
تعریف پارامترها
- a: درصد مربوط به ماده 16 (در سال 1403 معادل 2%)
- 𝐄: کل مصرف انرژی مشترک (بر حسب کیلووات ساعت یا مگاوات ساعت)
- 𝐏𝟏: متوسط نرخ بازار برق در سال گذشته (1,462 ریال)
- 𝐏𝟐: نرخ اعلامی مربوط به ماده 16 در سال جاری (41,490 ریال)
- 𝐏𝟑: تعرفه صنایع خاص (مثلاً برای صنایع فولادی با مصرف بالای 1 مگاوات، 13,255 ریال)
مثال محاسباتی برای درک بهتر
فرض کنید یک صنعت فولادی در ماه آبان 1403، مصرفی برابر با 1 مگاوات ساعت داشته است؛ هزینه برق آن پیش از ابلاغ دستورالعمل جدید به صورت زیر محاسبه می‌شد:
بخش مربوط به محاسبه بهای انرژی ماده 16
ریال A = 2٪ ∗ 1 ∗ 41,490 = 829.8
بخش مربوط به محاسبه مابه‌التفاوت اجرای مقررات
ریال B = 98٪ ∗ 1 ∗ (13,255 − 1,462) = 11,55۷.14
در این مرحله، دو جزء اصلی قبض یعنی بهای انرژی ماده 16 (829.8 ریال) و مابه‌التفاوت اجرای مقررات (11,55۷.14 ریال) محاسبه شده‌اند؛ هزینه کل مصرف برق از جمع این دو مبلغ به دست می‌آید.
بیشتر بخوانید: افزایش نرخ گاز نیروگاهی – آبان ماه 1403
نحوه محاسبه قبض برق صنعتی طبق آیین‌نامه توالی آبان 1403
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد؛ در آبان 1403، دستورالعمل جدیدی برای محاسبه هزینه برق مشترکان صنعتی با مصرف بالای 1 مگاوات ابلاغ شد. این تغییرات با هدف ایجاد شفافیت بیشتر، افزایش درآمد توانیر و کاهش بار مالی مرتبط با ماده 16 قانون جهش تولید دانش‌بنیان اعمال شدند. فرمول‌های جدید تفاوت‌های قابل‌توجهی نسبت به روش‌های پیشین دارند و مستقیماً هزینه‌های صنایع را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
در این دستورالعمل، بازنگری در نحوه اعمال نرخ بهای انرژی ماده 16 و مابه‌التفاوت تعرفه‌ها یکی از تغییرات کلیدی محسوب می‌شود. در روش جدید، به جای تکیه بر فرمول‌های پیشین، تمرکز بر کاهش هزینه‌های مرتبط با ماده 16 و افزایش درآمد توانیر از طریق تفاوت بین تعرفه‌های بازار و تعرفه صنایع است. این تغییرات به‌ویژه برای صنایع پرمصرف مانند فولاد اهمیت بالایی دارد؛ چرا که میزان قبوض آن‌ها را مستقیماً تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
جزئیات این تغییرات و نحوه محاسبه قبض برق صنعتی بر اساس آیین‌نامه توالی آبان 1403 را در ادامه بررسی می‌کنیم.
فرمول‌های جدید محاسبه قبض برق صنعتی طبق آیین‌نامه توالی آبان 1403
طبق دستورالعمل جدید آبان 1403، فرمول‌ها برای محاسبه قبض برق صنعتی تغییر کرده‌اند و به شکل زیر درآمده‌اند:
فرمول جدید محاسبه بهای انرژی ماده 16
A = a ∗ E ∗ (P2 − P3)
فرمول جدید محاسبه مابه‌التفاوت اجرای مقررات
B = E ∗(P3 − P1)
مثال محاسباتی برای درک آیین‌نامه جدید
این بار هم همان صنعت فولادی با مصرف 1 مگاوات و تعرفه‌های مثال قبل را در نظر بگیرید؛ هزینه این صنعت طبق فرمول‌های آیین‌نامه جدید به شرح زیر است:
بخش مربوط به محاسبه بهای انرژی ماده 16
ریال A = 2٪ ∗ 1 ∗ (41,490 − 13,255) = 564.7
بخش مربوط به محاسبه مابه‌التفاوت اجرای مقررات
ریال B = 100٪ ∗ 1 ∗ (13,255 − 1,462) = 11,793
بیشتر بخوانید: بهای تبصره ماده 14 در قبض برق چیست؟ نحوه محاسبه هزینه سوخت نیروگاهی
مقایسه نتایج قبل و بعد از تغییرات آیین‌نامه توالی آبان 1403
- بهای انرژی ماده 16 (A)
کاهش هزینه از مبلغ 829.8 ریال به 564.7 ریال (کاهش هزینه از 41490 ریال به 28235 ریال برای هر کیلووات ساعت)
- هزینه مابه‌التفاوت اجرای مقررات (B)
افزایش هزینه از 11557.14 ریال به 11793 ریال
آیین‌نامه جدید نحوه محاسبه قبض برق صنعتی موجب کاهش بهای انرژی ماده 16 و افزایش درآمد توانیر از مابه‌التفاوت تعرفه‌ها شده است. این تغییرات باعث می‌شود که صنایع برای مدیریت هزینه‌های خود، بیش از پیش بازنگری در مصرف انرژی و برنامه‌ریزی دقیق‌تر را جدی بگیرند.
